VERLEGEN

Noem jij jezelf wel eens verlegen? De meeste mensen verwarren sensitiviteit met verlegenheid. Het kan dus zijn dat je steeds gehoord hebt dat je verlegen bent.

Verlegenheid kan gezien worden als de angst dat anderen ons niet aardig vinden of niet zullen accepteren. Dit is een bepaalde gemoedstoestand waarbij je reageert op een situatie. Het is geen permanent aanwezige karaktereigenschap het is dus niet aangeboren en sensitiviteit wel.

Als we er verder over nadenken, dan zitten er een aantal problemen vast aan de term en ‘acceptatie’ van verlegenheid. Namelijk dat het voorbij gaat aan je ware ik, je sensitiviteit voor subtiliteit en je moeilijkheden met overprikkeling. Daarnaast kan er verwarring ontstaan voor de 75% westerse bevolking die jouw eigenschappen aanzien als verlegenheid. Als zij (al) zien dat je overprikkeld bent, dan wordt dit geassocieerd met verlegenheid en niet een overmaat aan stimulatie. Niet geheel onlogisch, zij kennen deze overmaat aan prikkels en je reactie hierop immers niet. Als anderen je als verlegen of bang beschouwen, kunnen zij zich ongemakkelijk of bedreigd voelen. Het kan moeilijk zijn je te realiseren dat je er gewoon voor hebt gekozen om alleen te zijn (in ieder geval in eerste instantie). Eigenlijk kun je het zo zien dat jij degene bent die afwijst en niet andersom.

De term verlegenheid kent helaas verschillende negatieve bijklanken. Denk aan de voorbeelden als; gespannen, typisch, in zichzelf gekeerd, bang en timide. Echter kan je verlegen ook associëren met de termen; discreet, beheerst, attent en gevoelig.

Het nadeel is, als jij jezelf verlegen noemt, dan word je het vanzelf. Je gaat hier dan namelijk in geloven en alles wat je voelt dat hoort bij overprikkeling associëren met verlegenheid. Dit is niet juist, daarnaast is het negatief en het maakt het zichzelf waar. Kortom, ga bij jezelf na wat maakt dat je overprikkeld raakt en probeer de term verlegenheid te negeren.

5 MANIEREN OMGAAN MET SENSITIVITEIT EN OVERPRIKKELING

Uiteraard is dit makkelijker gezegd dan gedaan. Dus hoe zit het dan met het omgaan met overprikkeling in sociale situaties.

Allereerst is het handig om te onthouden dat overprikkeling niet noodzakelijkerwijs angst is. Onderschat ook niet de kracht van het simpelweg aan jezelf toegeven dat je overprikkeld bent. Mogelijk door iets wat niets te maken heeft met de mensen om je heen.

Zoek eens andere HSP’s op om mee te praten, in een persoonlijk gesprek. Volgens de onderzoeken van Elaine Aron zou het gezelschap in een gemiddelde sociale situatie voor ongeveer 20% uit HSP’s moeten bestaan en voor nog eens 30% uit mensen die zichzelf gematigd sensitief noemen. In een kamer vol met mensen is de kans dus groot dat er tenminste één andere persoon is met jouw eigenschappen. Zoek eens oogcontact met hen op als je je ongemakkelijk voelt, dit geeft direct een band.

Gebruik je vaardigheden om de prikkeling te verminderen. Denk aan het nemen van pauzes, diep ademhalen, in beweging komen of een stukje wandelen. Zie ook mijn eerder geschreven artikel HSP strategieën voor overprikkeling. Ook kun je je opties nagaan en misschien is het wel tijd om te gaan. Of zijn er mogelijkheden om een betere plek voor jezelf te creëren, door bij het raam, het gangpad of de deur te gaan zitten? Denk aan je beschermjassen die jouw een veilig gevoel geven.

Ontwikkel een goede ‘persona’ en maak daar bewust gebruik van, ook wel het Griekse woord voor ‘masker’. Het klinkt wellicht wat vervelend maar het komt er op neer, je net wat meer te gedragen zoals alle anderen. Veel van de sociale ontmoetingen zijn niet veel meer dan een ontmoeting tussen twee ‘persona’s’, zonder dat beide veel de diepte in gaan. Door je op een voorspelbare manier te gedragen, ondanks dat je hier geen zin in hebt, voorkom je dat anderen verkeerde conclusies trekken, waar je al helemaal niet op zit te wachten.

Geef anderen uitleg over jouw karaktereigenschappen. Soms kan het uitleggen van jouw karaktereigenschappen de beste tactiek zijn. Dit kan namelijk leiden tot een openhartiger gesprek over ieders sociale ongemak, waardoor je zonder schuldgevoel gehoor kunt geven aan je overprikkeling, door bijvoorbeeld even pauze te nemen en de groep te verlaten.

Bedenk wel dat als je eenmaal hebt aangegeven hoog sensitief te zijn er stereotypen naar voren schuiven. Het is afhankelijk van je woordkeuze of je gezien wordt als een passief slachtoffer of als een intelligente, diepgaande en krachtige aanwezigheid in de ruimte. Het vergt oefening om het tweede stereotype op te roepen en onthoud dit heeft ook voornamelijk te maken met hoe de ander je woorden opvat. Probeer het eens uit te leggen met dat je veel tijd alleen nodig hebt, dit uit zich vervolgens in bijvoorbeeld jezelf even terug trekken of een lange wandeling alleen te maken.