Alles over

Geboorteverlof en Ouderschapsverlof

Lijnsegment

Wat kun je verwachten als ouder en partner

Op 1 januari 2019 is de Wet Invoering Extra Geboorteverlof (WIEG) van kracht, waardoor er aanzienlijke veranderingen zijn doorgevoerd in het geboorteverlof voor partners van moeders. Voorheen had je als partner slechts recht op twee dagen kraamverlof, maar dankzij de WIEG is dit uitgebreid naar een geboorteverlof van een volle werkweek. Bovendien zijn er sinds 1 juli 2020 mogelijkheden voor aanvullend geboorteverlof en vanaf 2 augustus 2022 hebben beide ouders recht op negen werkweken betaald ouderschapsverlof. 

De invoering van de Wet Invoering Extra Geboorteverlof (WIEG) en de Wet Betaald Ouderschapsverlof hebben belangrijke veranderingen gebracht in de verlofregelingen voor ouders in Nederland. Deze wetgeving is ontworpen om een betere balans tussen werk en privéleven te bieden, de gelijkheid tussen mannen en vrouwen te bevorderen, en de kansen voor vrouwen op de arbeidsmarkt te verbeteren. Met deze verlofregelingen kunnen ouders een gelijkwaardigere en meer betrokken start maken in hun nieuwe rol als ouder, wat uiteindelijk bijdraagt aan het welzijn van het hele gezin. In deze blog bespreken we de verschillende aspecten van deze verlofregelingen en hun impact op werkende ouders in Nederland.

geboorteverlof

Sinds 1 januari 2019 heb je als partner, van wie de partner is bevallen, recht op een geboorteverlof dat gelijk is aan je wekelijkse arbeidsduur. Dit betekent dat als je een 32-urige werkweek hebt je ook 32 uur geboorteverlof kan opnemen. Dit verlof moet binnen de eerste vier weken na de bevalling worden opgenomen en wordt volledig doorbetaald door de werkgever. Als partner heb je de vrijheid om te bepalen wanneer in deze vier weken het verlof wordt opgenomen en de werkgever kan dit niet weigeren, zelfs niet bij dringende bedrijfsomstandigheden.

Calamiteitenverlof en start geboorteverlof

Op de dag van de bevalling heb je als partner recht op calamiteitenverlof, op voorwaarde dat de bevalling tijdens werktijd plaatsvindt. Als de bevalling plaatsvindt op een vrije dag, zoals een weekend of feestdag, geldt dit recht niet. Het geboorteverlof van een werkweek gaat dan in op de eerstvolgende werkdag na de bevalling.

Aanvullend geboorteverlof

Sinds 1 juli 2020 is aanvullend geboorteverlof ingevoerd, waarbij je als partner tot vijf keer je wekelijkse arbeidsduur aan extra verlof kan opnemen. Dit aanvullende verlof kan pas worden opgenomen na het standaard geboorteverlof en wordt deels vergoed, namelijk 70% van het dagloon, tot een maximum van 70% van het maximumdagloon. De werkgever kan deze vergoeding aanvragen bij het UWV. De wetgeving is bedoeld om de kansen van vrouwen op de arbeidsmarkt te verbeteren door het verschil in verlofduur tussen beide ouders te verkleinen en een gelijkere verdeling van zorgtaken te bevorderen.

Voorwaarden voor (aanvullend) geboorteverlof

Het (aanvullend) geboorteverlof kan alleen worden opgenomen als je de partner van de moeder bent. Dit kan zijn:

  • De echtgenoot, echtgenote of geregistreerd partner van de moeder.
  • Iemand die het kind heeft erkend.
  • Iemand die ongehuwd samenwoont met de moeder.

Daarnaast zijn er speciale situaties waarin recht op (aanvullend) geboorteverlof blijft bestaan, zoals vroeggeboorte (na 24 en voor 37 weken zwangerschap), ziekenhuisopname na de geboorte of het overlijden van het kindje bij de geboorte. Er zijn echter ook situaties waarin dit recht niet geldt, bijvoorbeeld bij werkloosheid, vrijwillige verzekering of als je als partner als zelfstandige werkt. Bij een gedeeltelijke uitkering is aanvullend geboorteverlof alleen mogelijk voor het deel van het dienstverband bij de werkgever.

Duur en uitkering van het aanvullend geboorteverlof

Het aanvullend geboorteverlof kan maximaal vijf keer de wekelijkse arbeidsduur bedragen, waarbij je als partner kan kiezen om minder weken op te nemen. Hierbij kan alleen gekozen worden voor hele weken en niet voor losse dagen. Als partner kan je dus kiezen voor één, twee, drie, vier of vijf weken verlof. De aanvraag kan maar één keer worden ingediend. Kies je ervoor om slechts drie weken aanvullend geboorteverlof aan te vragen? Dan kan het restant later niet alsnog worden aangevraagd. Het verlof moet binnen zes maanden na de geboorte worden opgenomen en kan zowel aaneengesloten als gespreid worden opgenomen, afhankelijk van afspraken met de werkgever. De uitkering bedraagt 70% van het dagloon, met een maximum van 70% van het maximumdagloon. De duur van het (aanvullend) geboorteverlof verandert niet wanneer er sprake is van een geboorte van een meerling. In dat geval heb je ook recht op eenmaal de arbeidsduur per week aan geboorteverlof en daarnaast maximaal vijf keer de arbeidsduur per week aan aanvullend verlof.

Overige regelingen

Wordt je tijdens het geboorteverlof ziek, dan kan het verlof in overleg met de werkgever worden aangepast, maar moet wel binnen zes maanden na de geboorte worden opgenomen. Bij beëindiging van het dienstverband blijft het recht op verlof behouden bij een nieuwe werkgever. Tijdens geboorteverlof blijven vakantiedagen opbouwen, maar tijdens aanvullend geboorteverlof geldt dit alleen voor het wettelijk minimum.

Sinds 2 augustus 2022 heb je als ouders recht op negen werkweken betaald ouderschapsverlof, op te nemen in het eerste levensjaar van het kind. Dit verlof wordt vergoed met 70% van het dagloon, tot een maximum van 70% van het maximumdagloon. Het doel van dit verlof is om je werk-privébalans te verbeteren en de gelijkwaardigheid tussen mannen en vrouwen te bevorderen.

Tot de invoering van deze regeling bestond ouderschapsverlof uit 26 weken onbetaald verlof, op te nemen tot het achtste levensjaar van het kind. Met de nieuwe regeling worden de eerste negen weken van dit verlof betaald, mits deze binnen het eerste levensjaar van je kind worden opgenomen. Worden de negen weken betaald verlof niet opgenomen, dan blijft het recht op 26 weken onbetaald verlof bestaan. Wordt de Wbo wel gebruikt? Dan is er nog recht op 17 weken onbetaald verlof tot het achtste levensjaar (26 weken ouderschapsverlof minus negen weken betaald ouderschapsverlof).

Voorwaarden voor betaald ouderschapsverlof

Betaald ouderschapsverlof is toegankelijk voor beide ouders van het kind, mits je in loondienst bent. De uitkering geldt voor negen weken, gebaseerd op de wekelijkse arbeidsduur en moet binnen het eerste levensjaar van je kind worden opgenomen. Bij adoptie- of pleegouderschap geldt hetzelfde, mits het kind jonger is dan acht jaar en binnen het eerste jaar na opname in het gezin.

Hoogte en duur van het betaald ouderschapsverlof

Er bestaat maximaal recht op negen weken betaald ouderschapsverlof. Naast deze negen weken is het eveneens mogelijk om voor het restant van 17 weken onbetaald ouderschapsverlof op te nemen. Het verschil tussen de betaalde en onbetaald variant is dat opname in het eerste levensjaar van je kind noodzakelijk is voor de betaalde variant. Ook is het net zoals bij het aanvullend geboorteverlof alleen mogelijk om gehele weken (gespreid) op te nemen. Gehele weken worden gebaseerd op de arbeidsduur per week. Werk je met een parttime overeenkomst voor 20 uur per week dan kom je voor het betaald ouderschapsverlof ook voor deze 20 uur per week in aanmerking.

De hoogte van de uitkering bedraagt 70% van het dagloon, maar niet meer dan 70% van het maximumdagloon. Dit is gelijk aan het aanvullend geboorteverlof.

Op het moment dat er sprake is van meerdere kinderen, bestaat er voor je als ouder voor ieder van de kinderen een afzonderlijk recht op betaald ouderschapsverlof. Dit is zowel van toepassing bij geboorte als bij adoptie. Bij pleegouderschap en samenwonen met en verzorgen van een of meerdere kinderen (van een ander) is er afgezien van het aantal kinderen één keer recht op betaald ouderschapsverlof (art. 6:3 lid 2 Wbo). Dit wil zeggen dat bij pleegouderschap en samenwonen maar eenmaal recht bestaat op negen weken betaald ouderschapsverlof als meerdere kinderen gelijktijdig in het gezin worden opgenomen.

Beëindiging van het dienstverband tijdens betaald ouderschapsverlof

Verander je van baan tijdens het betaald ouderschapsverlof, dan blijft het recht op verlof behouden bij de nieuwe werkgever. De oude werkgever moet een verklaring afgeven met informatie over het resterende verlof.

Opbouw van vakantiedagen tijdens betaald ouderschapsverlof

Gedurende het betaald ouderschapsverlof blijf je vakantiedagen opbouwen. De specifieke voorwaarden kunnen variëren afhankelijk van de cao of arbeidsovereenkomst, vooral wat betreft bovenwettelijke vakantiedagen.

Feestdagen tijdens betaald ouderschapsverlof

Als betaald ouderschapsverlof op een vaste dag in de week valt en deze dag valt samen met een feestdag, blijft het verlof zoals gepland. De wet geeft geen recht op verschuiving, tenzij anders overeengekomen in cao of arbeidsvoorwaarden.

Lijnsegment